Karbonhidrat Nedir? Karbonhidrat, canlılar için gerekli olan ve enerji sağlayan, içeriği karbon, oksijen ve hidrojen elementlerinden oluşan organik bileşiktir. Bu bileşikler, vücuda birinci dereceden enerji veren maddeler olarak kullanılır. Temel besin maddeleri arasında yer alırlar. Karbonhidratlar, vücuda alınan proteinlerin enerji şeklinde kullanılmasından ziyade, yapım ve onarım için kullanılmasını sağlar. Eğer karbonhidrat olmazsa, yağlar metabolize olamaz. Eğer vücuda karbonhidrat alınmazsa, yağlar enerji ihtiyacında kullanılır. Ancak yağların verdiği enerji daha fazla olduğu için, vücutta asidite yükselir ve keton denilen zararlı maddelerin oluşumu artar. Bu nedenle, kalp ve böbreklerle ilgili sorunlar yaşanabilir. Aynı zamanda, karbonhidrat sinir sistemi için de gerekli bir bileşiktir. Özellikle beynin enerji gereksinimi sadece karbonhidratlar tarafından karşılanır. Bazı karbonhidratlar, bağırsaklarda sindirim için gerekli olan bakterilerin oluşumunda da önemlidir. Vücutta karbonhidrat eksikliği olursa, sindirim sorunları yaşanır. Ayrıca, karbonhidratlar iyi bir lif kaynağıdır. Bu nedenle, kalp hastalıklarına, diyabete, kansere ve sindirim problemlerine karşı koruyucu bileşenlerdir. Karbonhidrat Türleri Sağlıklı bir diyet menüsündeki kalorinin %50-60'ının karbonhidratlardan oluşması gerekir. Karbonhidratlar basit ve kompleks olmak üzere iki türe ayrılır:
Karbonhidrat Eksikliği Vücutta karbonhidrat eksikliği durumunda, lif eksikliği, B vitaminleri ile bazı amino asitlerin eksikliği ortaya çıkar. Halsizlik, unutkanlık, yorgunluk, sinir sistemi sorunları, sindirim sistemi rahatsızlıkları, lif alımı az olduğundan uzun vadede kalp hastalıkları ve kanser türleri gibi sorunlar görülebilir. Ayrıca, proteinlerin kullanılmaması nedeniyle yapım ve onarım süreçleri azalır. Günde Alınması Önerilen Karbonhidrat Miktarı Herkeste metabolizma hızı farklıdır. Bu, yaşa, cinsiyete, yapılan aktivitelere, kiloya ve diğer etkenlere göre değişir. Metabolizma hızı, günlük alınması gereken kalori miktarının belirlenmesini sağlar. Alınacak kalorinin %55'i karbonhidratlardan, %30'u yağlardan, %15'i proteinlerden alınmalıdır. Yani metabolizma hızı 2000 kalori olan bir kişi, 1100 kalori enerjiyi karbonhidratlardan almalıdır. Bu miktar tespit edildikten sonra, karbonhidrat türü için glisemik indeks ve glisemik yüke bakılmalıdır. Eğer karbonhidratlı besinin glisemik indeksi ve glisemik yükü düşük olursa, tok kalmanıza ve kilo vermenize yardımcı olur. Vücudun enerji kaynağı olan karbonhidrat, aktiviteler öncesinde alındığında daha iyi olur. Bu yüzden aktivite yapılmadan en az 2 saat önce karbonhidrat alınmalıdır. Dengeli beslenmede karbonhidrat, protein ve yağ tüketimine dikkat edilmelidir. |