Karbonhidratlar, vücudun enerji ihtiyacını karşılayan temel besin öğelerinden biridir. Karbonhidratlar iki ana gruba ayrılır: basit karbonhidratlar ve kompleks karbonhidratlar. Basit ve Kompleks Karbonhidratlar Basit karbonhidratlar, hızlı bir şekilde sindirilen ve kan şekerini hızla yükselten şekerlerdir. Beyaz şeker, bal ve meyve şekerleri bu gruba örnek olarak verilebilir. Kompleks karbonhidratlar ise daha uzun sürede sindirilen ve vücuda daha sürekli enerji sağlayan karbonhidrat türleridir. Pirinç, ekmek, makarna, bulgur ve erişte gibi yiyecekler kompleks karbonhidratlar arasında yer alır. Meyve ve kuru meyveler de önemli karbonhidrat kaynaklarıdır. Sağlıklı Beslenmede Karbonhidratların Rolü Sağlıklı beslenmenin temel şartlarından biri, basit karbonhidrat ve şekerli yiyeceklerin tüketimini azaltıp, yerine kompleks karbonhidrat tüketimini arttırmaktır. Karbonhidratlı yiyecekler, vücudumuzda enerji üretimini sağlar. Günlük aldığımız kalorinin yarısı karbonhidratlı besinlerden olmalıdır. Vücudumuzun sağlıklı olması için karbonhidratlar gereklidir. Fakat sağlıklı yaşam ve ideal kilo için tüketim saatleri büyük önem taşır. Gündüz saatlerinde karbonhidratlı yiyeceklerin tüketilmesi daha sağlıklıdır. Akşam yemeğinde karbonhidratlı bir besin tüketildi ise yemekten 4 saat sonra yatılmalıdır. Yatmadan 2 saat önce yemek yenmemeli, bu vücudumuzda yağlanmanın ve sindirim sistemimizin sağlığı için çok önemlidir. Meyveler de tamamen masum değildir; meyve tüketildiği zaman son 2 saat uykuya yatmaktan kaçınılmalıdır. Yeme Alışkanlıkları ve Karbonhidrat Tüketimi Ayakta yemek tüketmek, televizyon ve bilgisayar karşısında yemek yemek daha hızlı yememize sebep olur. Yapılan bilimsel çalışmalar, televizyon karşısında yemek tüketen kişilerin, masada yemek tüketen kişilere göre çok daha fazla kalori aldığını tespit etmiştir. Hızlı yenilen karbonhidratlar, kan şekerini çok hızlı yükseltip çok hızlı şekilde düşürür. Bu nedenle bu tür yiyecekler yavaş tüketilmelidir. Karbonhidratların sindirimi ağızda başlar, bu nedenle iyi çiğneyerek besin tüketilmelidir. Kan şekerinin kontrolü için hızlı yemek yemekten kaçınmamız gerekmektedir. Kan Şekerini Hızlı Yükselten Karbonhidratlar Bazı karbonhidratlı yiyecekler, diğer karbonhidratlara göre kan şekerini hızlı yükseltip hızlı düşürür. Bu durum daha çabuk acıkmamıza ve karın bölgemizde yağlanmaya neden olur. Örneğin, beyaz ekmek tam buğday ekmeğine göre, pirinç bulgura göre, muz elmaya göre kan şekerini daha hızlı yükseltir. Bu sebeple karbonhidratlı besinleri dengeli tüketmemiz ve sadece tek çeşit beslenmememiz önemlidir. Bir orta boy patates 70 kaloridir. Patatesten hazırlanan patates salatası, püreye göre daha sağlıklıdır. Püre, salatasına göre kan şekerini daha hızlı yükselttiğinden karın bölgemizde yağlanmaya neden olabilir. Karbonhidratların Beslenmedeki Önemi Karbonhidratlı besinler beslenmemizde mutlaka olmalıdır. Çünkü vücudumuz temel enerjiyi bu besinlerden sağlar. Tahıl grubundan olan karbonhidratlar B vitamininden, meyveler ise C vitamininden zengindir. Bu grup aynı zamanda lif kaynağıdır. Sindirim sistemimizi korumak ve kabızlık yaşamamak için lifler çok önemlidir. Yeterli karbonhidrat alınmadığında vücut enerji üretmek için, yiyeceklerdeki proteini kullanır. Bu da kaslar başta olmak üzere bütün vücut sistemine zarar verebilir. Diyette karbonhidrat çok önemlidir. Vücudumuzun sağlığı için karbonhidratsız diyet düşünülemez. Diyet yapan kişilerin günlük karbonhidratlı besin ihtiyaçlarının ve hangi karbonhidratlı yiyecekleri yemesi gerektiği; harcadığı kalori, cinsiyeti, kan bulguları, yaşı, kullandığı ilaçlar ve metabolizma hızı ile yakından ilgilidir. Hamileler, emziren anneler, ergenlik çağındaki gençler, çocuklar ve sporcuların karbonhidrat ihtiyacı daha fazladır. |